phone-icon ۰۹۱۲۳۰۲۹۸۰۴
email-icon info@farzad-jafari.com
I'm not a master; I'm just a hard-working filmmaker

یادداشت‌ها

فیلم مستند نشان روایتی از علم وعلم‌کشی و نمادهای بکار رفت در علم است. هر فرهنگی در هر سرزمینی مسلط شود، برای تجسم نمادهای خود، چنگ در گذشته می‌اندازد و از ریشه‌های فرهنگی آن سرزمین استفاده می‌کند. هنر اسلامی ایران نیز هنری است بر پایه هنر ایرانی پیش از اسلام و از نمادها و آیین‌های آن برآمده است.

با وارد شدن اسلام به ایران و مسلمان شدن ایرانی‌ها محدودیت‌هایی برای هنرمندان ایرانی در خلق آثار هنری ایجاد شد، ولی هنرمندان ایرانی از هنر خود دست نکشیدند و از نمادهای ایرانی در مراسم‌های مذهبی اسلامی استفاده کردند. امام حسین یکی از بزرگان دینی مسلمان‌ها است. سالگرد مراسم عزاداری امام حسین را می‌توان تنها مراسمی در ایران دانست که افراد مختلف از تمام جامعه برای شرکت در آن به خیابان‌ها می‌آیند. در ابتدا قصد داشتیم فیلم درباره‌ی این مراسم باشد. در این مراسم از نمادی به نام علم استفاده می‌شود. شروع مرحله تحقیق فیلم با محدویت دولتی برای استفاده از علم در این مراسم همزمان شد. توجه به این موضوع مسیر فیلم را تغییر داد و به فیلمی با موضوع عَلَم تبدیل کرد. در این فیلم به جنبه‌های تاریخی و نمادین عَلَم می‌پردازیم.
در فیلم استادکاران علم ساز در مورد فلسفه هر یک از اجزاء بکار رفته در علم و چگونگی ساخت آن شرح می‌دهند. ما در فیلم با اعتقادات افرادی که صاحب علم هستند و کسانی که علم را حمل می‌کنند، آشنا می‌شویم. در این فیلم اشاره کوتاهی به این شایعه که علم برگرفته از صلیب مسیحیت هست نیز شده است. این فیلم در جشنواره هنرهای تجسمی فجر، جشنواره تصویر سال و جشنواره سینما حقیقت سال  ۱۳۹۳به نمایش در آمده است.

نگین (Negin): فلزکاری، مشبک کاری، قلم زنی و تزئین آثار هنری فلزی با انواع نقش ها و نماد ها از پیش از ورود اسلام در ایران وجود داشته است. پس از ورود اسلام با توجه به اینکه بزرگان و اتفاقات و حوادث دینی همچون امام حسین (ع) و واقعه عاشورا در نزد ایرانیان ارزش والایی داشته اند، نام و عمل آنها با استفاده از این شکل هنری و نمادها و نشانه ها ی مختلف بر روی لوح ها و اشیاء فلزی ثبت شده و مورد احترام بوده است. (این عکس مربوط به قطعات تزئینی و نگین‌کاری شده است که در مجموعه‌ و کلکسیون علم آقای مرتضی جهانگیری وجود دارد.)

jafari-farzad-negin-0111
نگین (Negin)
jafari-farzad-rokh-02
رخ (Rokh)

رخ (Rokh): رخ یک مجسمه فلزی و یکی از نمادهای مورد استفاده در مراسم عزاداری امام حسین (ع) است. رخ اسب بالداری است با صورت انسان. از انواع رخ به عنوان بخشی از اسباب تزئینات عزاداری امام حسین (ع) استفاده می شود. (این عکس مربوط به یکی از علم‌های طلاکوبی شده است است که در مجموعه‌ و کلکسیون علم آقای مجید نوری وجود دارد.)

دخیل (Dakhil): ایرانیان عادت دارند برای غلبه بر مشکلات حل ناشده خود یا دست یافتن به آرزوهایی که از دسترس آنها دور است، با دخیل بستن بر اماکن مقدس، بزرگان دین را واسطه بین خود و خدا کنند. در این عکس قفلی به عنوان دخیل به عَلَم که یکی از نمادها در مراسم عزاداری امام حسین(ع) در ایران است، بسته شده است.

jafari-farzad-dakhil-03
دخیل (Dakhil)
jafari-farzad-separ-04
سپر (Separ)

سپر (Separ) : ساختن سپر با استفاده از هنر فلزکاری و قلم زنی و استفاده از آن در مراسم عزاداری امام حسین (ع) به عنوان نمادی از واقعه کربلا نیز در میان ایرانیان از سال‌ها پیش رواج داشته است. در بعضی از آنها نام امام حسین (ع) و بقیه معصومین نیز با استفاده از طلا بر آن حک شده است. (این عکس مربوط به سپری است که در مجموعه‌ و کلکسیون علم آقای مجید نوری وجود دارد.)

گوی (Gouy): یکی از نمادهای دینی مورد استفاده میان ایرانیان ساختن نمادی شش ضلعی از ضریح امام حسین (ع) و نصب آن بر روی نمادی کروی شکل یا همان گوی است. گوی نماد زمین است و قرار دادن نماد حرم امام حسین بر روی آن نشان از برتری و بزرگی امام حسین (ع) بر کل زمین است. گوی با استفاده از هنرهایی نظیر قلم زنی و مشبک کاری با نام امام حسین و معصومین تزئین می‌شود.

گوی (Gouy)

علم سازان، علم کشان و علم داران

Fuladgar
استاد صفر فولادگر (نیاکان). علم ساز
hosin_bahman
استاد حسین بهمن. علم ساز
Majid Nuri 2
حمید نوری. علم دار و کلکسیونر علم
hasansafar1
استاد حسن مومن پوش (صفر). علم ساز
مرتضی جهانگیری یک علم دار و علم کش است. پدر او نیز یکی از پیشکسوت‌های علم داری و علم کشی بود.
مرتضی جهانگیری. علم دار و علم کش
استاد ناصر احمدی علم ساز بود. او روی علم خطاطی می‌کرد.
استاد ناصر احمدی. علم ساز و خطاط روی علم

مشخصات فیلم

سال تولید: ۱۳۹۳

مدت: ۲۸ دقیقه

فرمت: DVD

موضوع: فرهنگی اجتماعی

عوامل فیلم

puyan
پویان شعله‌ور. تدوین
Firuzeh
فیروزه جعفری. فیلمبردار
Nozhat
نزهت مهدوی. مشاور کارگردان
لیلا میرزایی. عکاس
hosein shirahmadi
حسین شیراحمدی. گرافیست
Dr Mohammad Mahdi Harati 3
دکتر محمدمهدی هراتی. کارشناس
Ayatollahi
دکتر حبیب‌الله آیت‌الهی. مشاور
Dr Mahdi Maki nejhad
دکتر مهدی مکی نژاد. مشاور
کوشا وطن خواه مترجم فیلم مستند نشان است.
کوشا وطن‌خواه. مترجم
مجتبی جعفری صدابردار فیلم مستند نشان است.
مجتبی جعفری. صدابردار
صادق خانی. پشتیبانی